Kimi götürürsek götürelim geçmişe, hepimizin dilinden düşürmediği, oyunların içine tatlı tatlı serpiştirdiğimiz, hala hafızamızda kalabilmeyi başarabilen büyülü bir tekerleme mutlaka vardır. Tekerlemeler, ezberi kolay ve müzikal olması dolayısıyla çocuklar arasında oldukça rağbet görür. Gel, çocuğunun gün içerisinde defalarca tekrar ettiği tekerlemelerin etkisini birlikte değerlendirelim.

Çocuğunun, bildiği tekerlemeleri müzik, dans, drama veya çeşitli sokak oyunlarıyla birleştirmesi ona birden fazla fayda sağlar.

Dil gelişimini destekler.

Çocuğunun dil gelişiminde tekerlemeler olumlu anlamda büyük bir etkiye sahip. Kelime dağarcığını eğlenceli bir yolla genişletirken, aynı zamanda diksiyon ve kelimelerin doğru telaffuz edilmesine de katkı sağlar. Dil ve dudak tembelliğine harika bir çözümdür. Dilde akıcılık kazanır ve cümle kurmadaki utangaçlığının önüne geçer. Bu konuda dikkat etmen gereken bazı noktalar var. Yanlış telaffuzlarına müdahale etmemelisin. Doğrusunu sorarsa söyleyebilirsin fakat her yanlış kelimesini düzeltmen doğru olmayacaktır. Çocuğunun özgüveni kırılabilir. Ayrıca çocuğunda sevimli bulduğun yanlış telaffuzları da taklit etme. Bu da çocuğunun kelimenin doğrusunu öğrenmesine engel olacaktır. Bu durumda ebeveyn olarak yapabileceğin en iyi şey tekerleme söylerken çocuğuna eşlik etmen ve kelimeleri doğru telaffuz etmen. Çocuklar taklit etmeyi sever ve her çocuk ebeveynlerinin hayranıdır. Bu yolda ona sabırla şans tanı.

Zekaya dayalı ifade gücünü artırır.

Tekerlemelerin sonlarının şaşırtıcı ve beklenmedik biçimde bitmesi çocuğunun zekaya dayalı ifade gücünü olumlu yönde etkiler. Çocuğunun pratik zeka ve hazır cevaplılığında tekerlemelerin payı çok fazla.

Müzik yeteneğinin temelleri atılır.

Her tekerleme kendi içinde bir ahenk barındırır. Çocuğunun kelimelerdeki ezgiyi farkına varmasıyla büyülenir. Hece ölçüsü, kafiyesi, sözcüklerin birbiriyle uyumu sayesinde hem ana dilini kullanma keyfini yaşar hem de ritim duygusu gelişir.

İçerik bakımından eğitici ve öğretici bir tarafı vardır.

Tekerlemeler iyi bir öğretme yoludur. Verilmek istenen mesajın alt mesaj yoluyla verildiği tekerlemelerin çocuğunda etkisi daha büyüktür. Bunun nedeni ise çocuğunun gün içerisinde defalarca tekrar ettiği cümleleri pratikte de hayata geçirmesidir.

Oyunları süsleyen birbirinden eğlenceli, eğitici-öğretici tekerlemelerin ezgili yorumu yukarıda da belirttiğim gibi çocuğunun dil gelişimini, ifade gücünü ve özgüvenini olumlu yönde etkiler. Çocuğunla birlikte bir tekerleme oluşturup kendi aranızdaki iletişimi de güçlendirebilirsin.

İşte sen ve çocuğun için bazı popüler tekerlemeler:

Şu karşıda bir dal, dalda bir kartal. Dal sarkar, kartal kalkar. Kartal kalkar, dal sarkar. Dal sarkar, kartal sarkar. Kantar tartar. Şu karşıdaki kara kuru kavak, sarardın mı ey kara kuru kavak?

Bir berber bir berbere: ‘’Bre berber, gel birader, biz beraber Berberistan’da bir berber dükkanı açalım.’’ demiş.

Baldıran dalları ballandırmalı mı, ballandırılmamalı mı?

Sonra o bala daldırılan baldıran dalları dallandırılmalı mı ballı dalla dallandırılmamalı mı?

Kaynakça

Ungan, S., (2009), ‘’Dil Gelişim Aracı Olarak Tekerlemeler’’, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Denizli.

Gökkaya, H., (2008), ‘’Konuşma Becerisinin Sağaltılmasında Tekerlemelerin Kullanımı’’, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.

Kayabaşı, O. A., Günindi, Y., (2016), ‘’Çocuk Oyunlarında Tekerlemenin Yeri’’, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum

Yazar

Betül Çıtır (Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi)