“Anneee, ben de LaBubu istiyorum!” Çocuğunuzun bu cümleyi kurduğu o anı hayal edin. Belki bir mağazanın vitrininde gördü, belki sınıftaki en yakın arkadaşının çantasında var, belki de YouTube’da herkesin konuştuğu bir videoya denk geldi. Günümüz çocukları için popüler kültür, sadece bir oyuncak ya da çizgi filmden ibaret değil; arkadaşlıkların, sohbetlerin ve sosyal bağların bir parçası. Ebeveyn olarak bu akışın hızına yetişmeye çalışırken kendinizi bazen “Yasaklasam mı, serbest mi bıraksam?” ikileminin içinde bulabilirsiniz. Peki gerçekten ne yapmak gerekir? İşte bu yazıda, popüler kültürü çocuğunuzla birlikte nasıl daha sağlıklı bir şekilde yönetebileceğinize dair ipuçlarını konuşacağız.

• Popüler Kültürün Çocuk Psikolojisindeki Yeri
• Popüler kültür, çocukların kimlik gelişiminde önemli bir rol oynar. Çocuğunuzun televizyonda, sosyal medyada ya da arkadaş grubunda gördüğü trendler onun dünyayı anlamlandırma biçimini etkiler. Özellikle okul öncesi ve ilkokul döneminde çocuklar, arkadaşlarıyla benzer deneyimlere sahip olmayı güçlü bir aidiyet unsuru olarak görür. Bir araştırmaya göre, medya ve popüler kültürün çocuklar arasındaki ortak konuşma konuları oluşturduğu ve sosyal kabul görme ihtiyacını desteklediği belirtiliyor. Yani çocuğunuzun LaBubu’yu istemesi yalnızca bir nesneye sahip olma arzusundan ibaret değil; aynı zamanda sosyal kabul ve arkadaş çevresinde kendini ifade etme isteğinin bir yansımasıdır.

• Popüler Kültür Gerçeği
• Öncelikle şunu kabul edelim: Popüler kültür artık hayatımızın bir gerçeği. TikTok trendleri, YouTube videoları, Roblox ya da Minecraft oyunları, sosyal medyada viral olan oyuncaklar… Bunlar çocuklarımızın dünyasında önemli bir yer tutuyor. Burada asıl belirleyici olan; çocuğunuzun bu içeriklere nasıl ve ne kadar süreyle maruz kaldığı ve sizin eşlik eden rehberliğiniz. Yaşa uygun seçim yapmak, birlikte izlemek/oynamak ve sonrasında kısa bir sohbetle içerikleri konuşmak hem sınırları korur hem de eleştirel düşünmeyi destekler. Yani mesele “LaBubu izlemek ya da izlememek” değil; çocuğunuzun içeriği nasıl anlamlandırdığı ve sizinle kurduğu diyalog.

• Yasaklamak Yerine Yönlendirin
• Birçok ebeveynin ilk tepkisi “Hayır, bu oyuncak ya da çizgi film sana göre değil!” demek olabilir. Ancak unutmayın, yasaklar merakı daha da arttırıyor. Yapılan çalışmalarda, ebeveynlerin medya kullanımında aktif rehberlik yaptığı çocukların daha güvenli dijital alışkanlıklar geliştirdiği bulunmuş. Bu noktada çocuğunuzla birlikte izlemek, izlediği içerik hakkında sohbet etmek ve “Sence bu karakter neden böyle davranıyor?” gibi sorular sorarak eleştirel düşünmesini teşvik etmek etkili bir yaklaşım olabilir. Böylece çocuğunuz sadece tüketici değil, aynı zamanda sorgulayan bir birey haline gelir. Ayrıca bu süreç, sizinle çocuğunuz arasında güvene dayalı bir iletişim köprüsü kurar. Çocuğunuz kendini ifade ettikçe özgüveni artar ve sosyal ilişkilerde daha rahat olur. Siz de bu sayede onun ilgi alanlarını ve  dünyasını daha yakından tanıma fırsatı yakalarsınız.

• Medya Okuryazarlığı Küçük Yaşta Başlar
• Medya okuryazarlığı kavramını belki lise ya da üniversite öğrencilerine uygun gibi düşünebilirsiniz. Ancak bu beceri küçük yaşta, aile içinde başlar. Yapılan araştırmalarda çocuklara erken yaşta medya okuryazarlığı becerisi kazandırmanın ilerleyen yıllarda içerikleri eleştirel gözle değerlendirme yeteneğini güçlendirdiğini belirtiyor. Çocuğunuz bir videoyu izlediğinde “Bu neden bu kadar komik?”, “Bu reklamda ne anlatılıyor?” gibi sorularla onu farkındalığa davet edebilirsiniz.

• Aile Kültürünüzü Ön Plana Çıkarın
• Popüler kültürün hızlı akışı arasında çocuğunuzun kendi aile kültürünü hissetmesi çok kıymetli. Ailenizin sevdiği oyunlar, filmler, şarkılar ya da kitaplar birer güvenli liman olabilir. Dijital dünyaya karşı denge kurmak için aile etkinliklere dönüp, aile geceleri, masa oyunları, film akşamları gibi rutinler oluşturabilirsiniz. Böylece çocuğunuz hem popüler kültürü takip eder hem de kendi kültürel değerlerini korur. Bu rutinler, çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmenizi sağlar ve onun sosyal duygusal gelişimini destekler. Ayrıca çocuğunuz aile içinde kendini güvende hisseder ve aidiyet duygusu güçlenir. Aile değerlerinin günlük yaşamda görünür olması, popüler kültüre karşı eleştirel bir bakış açısı geliştirmesine yardımcı olur. Böylece çocuğunuz trendleri takip ederken kendi kimliğini de koruyabilir.

• Sınırlar ve Dengeyi Sağlayın
• Popüler kültürle başa çıkmanın en zor kısmı sınırlar koyarken esnek kalabilmek olabilir. Amerikan Pediatri Akademisi, ekran süresinde kaliteli içerik seçimini ve ebeveyn-çocuk etkileşimini merkeze almayı öneriyor. Günde bir saatlik kontrollü ekran süresine sadık kalmak ve bu süreyi birlikte değerlendirmek hem ilişkiyi güçlendiriyor hem de çocuğunuza sağlıklı medya alışkanlıkları kazandırıyor. Sınırlar koyarken çocuğunuzun fikirlerini de dinlemek, karar sürecine dahil etmek uyumunu artırır. Önemli olan katı kurallar değil, esnek ve tutarlı bir yaklaşım sergilemektir. Böylece çocuğunuz kendi kararlarını sorgulamayı öğrenir ve sorumluluk duygusu gelişir. Ebeveyn-çocuk işbirliği, popüler kültürle baş etmede çocuğunuza güvenli bir rehberlik sağlar.

• Bu noktada ebeveyn olarak çocuğunuzun bu isteklerinin altında yatan duygusal ihtiyaçları fark etmek, hem onu anlamanızı hem de sağlıklı sınırlar koymanızı kolaylaştırır. Çocuğunuz popüler kültürden tamamen uzak kalmamalı; ancak her trendin peşinden koşmak zorunda olmadığını da öğrenmesi önemlidir. Bu dengeyi kurmak için çocuğunuzla sohbet ederek yanıtını birlikte keşfetmek çok kıymetli bir adımdır. Popüler kültür ne yasaklarla ne de tamamen serbest bırakmakla yönetilebilir; aksine, onu çocuğunuz için bir öğrenme fırsatına dönüştürmek sizin ellerinizde. Onun dünyasını anlamak, sınırlar koyarken güvenli bir alan sunmak ve medya okuryazarlığını birlikte geliştirmek… İşte bu üçlü, popüler kültürü sağlıklı bir şekilde yönetmenin en güçlü anahtarlarıdır.

Yazar: Uzm. Çocuk Gelişimci Deniz Kaplan

•  
• Kaynakça
• Söğütlüler, B., & Başer, Z. (2023). Dijital ebeveynlik ve çocuk güvenliği. Dergipark.
  
• Kaya, S. (2020). Popüler kültürün çocuk ve aile ilişkilerine etkisi. Dergipark.

• Nikken, P., & Jansz, J. (2015). Parental mediation of children's media use
• American Academy of Pediatrics (2025). Media Use Guidelines for Children.