Dil gelişimi; seslerin, kelimelerin, sayıların öğrenilmesi ve dilin kurallarına uygun olarak kullanılmasını içeren bir süreçtir. Bu sürecin temelleri de bebeklerde ilk 12 ayda atılır. Duydukları konuşmalar, müzikler ve sesler bebeklerin dil gelişimini etkileyen en önemli unsurlardır. Tabi ki de bu süreç sadece ilk 12 ayda değil doğumdan itibaren başlayıp tüm yaşam boyu devam eder. Şimdi sende istersen asıl önemli olan, bebeğinin dil gelişiminin temelini attığı ilk 12 ayı ve ondan sonraki süreci birlikte inceleyelim?.

0-3 aylık bebeklerde dil gelişimi

• Seslere karşı duyarlılık başlar bu yüzden yüksek seslerde tepki olarak irkilirler.
• Ebeveynlerinin seslerini tanımaya başlarlar.
• Kendilerini ifade etmek için ağlarlar.
• Keyif aldığına dair farklı sesler çıkarırlar.
• Kendileriyle konuşulduğunda gülümserler.
• Farklı sesler çıkarmaya başlarlar.

3-6 aylık bebeklerde dil gelişimi

• Seslerin geldiği kaynağı fark ederek göz takibi yaparlar.
• Dillerini yuvarlamaya ve ileri uzatma becerileri başlar.
• Seslerdeki değişiklikleri fark ederler.
• Ses çıkaran oyuncaklara ilgi artar.
• Kıkırdamaya ve gülmeye başlarlar.
• Konuşma benzeri sesleri mırıldanmaya başlarlar.

6-9 aylık bebeklerde dil gelişimi

• Baba, mama, anne gibi sesleri söylemeye başlarlar.
• Anlatılanlara daha iyi odaklanabilirler.
• Oyun oynamak için farklı sesler çıkarmaya başlarlar.
• Çevresindeki konuşmalara farkındalığı artmıştır.
• Sese doğru yönelme ve bakma davranışları gösterirler.

9-12 aylık bebeklerde dil gelişimi

• Çoğu kelimeyi söyleyemeseler de anlamını bilerek hareket ederler.
• Söylenenleri anlama kapasiteleri artar.
• Yavaş yavaş konuşmaya ve kelimeleri telaffuz etmeye başlayabilirler.
• Çeşitli konuşma seslerini taklit ederler.
• Konuşmayı desteklemek için jestler kullanmaya başlarlar.

1 yaşında dil gelişimi

• Yakınlarındaki insanların ve hayvanların isimlerini öğrenirler.
• Kendi kendilerine uzun uzun konuşmaya başlarlar.
• Kendi kendilerine şarkı mırıldanmaya başlarlar.
• Etrafındakileri dinlemekten ve onları taklit etmekten hoşlanmaya başlarlar.
• 2-3 kelimeden oluşan cümleler kurmaya başlayabilirler.
• Basit yönergeleri gerçekleştirir ve soruları cevaplarlar.

2 yaşında dil gelişimi

• 2-3 kelimeden oluşan cümleleri birleştirerek uzun cümleler kurmaya başlarlar.
• Kendilerini anlatırken hem mimik hem de kelimeler kullanırlar.
• Resimleri ve sembollerin ne olduklarını anlayıp söylemeye başlarlar.
• Kendi ana dillerinin gramer yapısını öğrenmeye başlarlar.

3 yaşında dil gelişimi

• Kullanmaya başladığı kelime sayısı gün geçerek artar.
• Konuşma ve öğrenme becerileri geliştiği için bilmediği şeyleri öğrenmek için sorgulamaya başlarlar.
• Konuşmaları artık anlaşılır olmaya başlar.
• Söylenen şeyleri tekrar edebilirler.
• Hemen hemen her şey için bir kelime kullanmaya başlarlar.
• Nesneleri adlandırarak istemeye başlar.

Küçük bir hatırlatma: 

Ebeveyn olarak çocuğun konuşmasını sürekli olarak eleştirmemeye ve onun konuşmasını sürekli düzetmeye özen göstermelisin çünkü bu durum onun dil gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Bunun yerine senin ve çocuğunun çevresindeki kişilerin doğru konuşması, çocuğuna model olmanız daha önemlidir. Her bebeğin gelişim süreci birbirinden farklı olabilir illa ki söylenen zamanda olmak zorunda değildir. Dil gelişim sürecinde ufak gecikmeler olabilir. Ama yine de bu konu hakkında şüphelerin varsa bir uzmana danışarak yardım alabilirsin.  

Kaynakça                                                                                

Dil, Konuşma ve Ses Bozukluğu Uzmanı Emine Demirel Aksoy,” Çocukta Dil Gelişimi”.

Burçak Dursun,” Bebeklerde Dil Gelişimi Evreleri”. 2020.

Yazar         

Sude Dok (Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi)