Hipokid : Çocuğunuzun ilgi alanı, yaş grubu, tercih ettiğiniz lokasyon gibi kriterlere göre tam size uygun aktiviteleri keşfedeceğiniz harika bir platform.

Bir zamanlar, neredeyse her evde sandıklarda oyalar, duvarlarda kilimler asılı olurdu. Ahşap oyma ustalarının ellerinden çıkan zarif mobilyalar, bakır ustalarının çekiç sesleri kültürümüzün sesi gibiydi. Bugünse bu sesler biraz daha az duyuluyor. Belki de çocuğunuz bu seslere hiç tanık olmadı bile. Ama hâlâ geç değil. Çünkü el sanatları sadece geçmişin değil, geleceğin de parçası olabilir. Hele ki çocuklara aktarılacaksa... Bu yazıda, unutulmaya yüz tutmuş bazı el sanatlarını hatırlayacak, onların çocuğunuzun gelişiminde nasıl bir yer tutabileceğini birlikte keşfedeceğiz.

El Sanatları Neden Önemlidir?
El sanatları, sadece bir üretim biçimi değil; sabrın, emeğin ve kültürel aktarımın da ta kendisidir. Üstelik yapılan çalışmalar, el sanatlarıyla uğraşmanın bireylerde dikkat süresini artırdığını, el-göz koordinasyonunu geliştirdiğini ve hatta duygusal düzenlemeye katkı sağladığını gösteriyor. Yani siz fark etmeseniz de, çocuğunuzun bir boncuğu ipe geçirmeye çalışırken öğrendiği şey, sadece boncuk dizmek değil. Aynı zamanda sabretmek, planlamak ve sonucunda bir ürün ortaya koymanın mutluluğunu yaşamak.

Unutulmaya Yüz Tutmuş El Sanatları
1. Oya ve Dantel
Annenizin ya da büyükannenizin dantel ördüğünü hatırlıyor musunuz? El emeğiyle işlenen oya ve danteller, bugün bazı evlerde sadece vitrin süsü gibi dursa da aslında hassas motor becerileri ve ritmik tekrar açısından eşsiz birer araç.Çocuğunuzla birlikte küçük bir motif çalışarak başlayabilir, bu etkinliği hem görsel dikkat hem de sabır geliştirme aracı olarak kullanabilirsiniz.

2. Ahşap Oymacılığı
Bugünlerde çok yaygın değil ama bazı atölyelerde hâlâ yaşatılıyor. Çocuğunuzla birlikte bir ahşap kaşık boyamak ya da basit şekiller oymak, hem yaratıcılığını besler hem de doğayla teması güçlendirir. Ayrıca doğal malzemeyle çalışma, çocukların materyalle olan bağını güçlendiriyor.

3. Bakırcılık ve Telkari
Eskiden bakırcılar, kızgın ocaklarda ısıttıkları bakır levhaları çekiç darbeleriyle şekillendirir, sabırla oydukları ince desenlerle süslerdi. Telkari ustaları ise ince gümüş telleri, adeta dantel işler gibi bükerek zarif motifler ortaya çıkarırdı. Bugün bakır işçiliği daha çok turistik alanlarda karşımıza çıksa da, bu alana dair minik tanıtım videoları izleyebilir, belki basit bir desen kazıma atölyesine katılabilirsiniz. El becerisinden çok, geleneksel zanaatkârların çalışma disiplini ve sabrı çocuğunuza ilham verebilir.

4. Keçe Yapımı
Geçmişte keçe, yün liflerinin sıcak su ve sabunla yoğrularak sıkıştırılmasıyla yapılır, bu işlem günler sürebilirdi. Ustalar, keçeye elleriyle şekil verirken hem gücünü hem de sabrını ortaya koyardı. Keçe, hem dokunsal olarak çocuklara hitap eder hem de kolay şekil verilebilir bir malzemedir. Özellikle ıslak keçe çalışmaları, hem duyusal hem de yaratıcı süreçlere alan açar. Bugün birçok keçe atölyesi, çocuklar ve ebeveynler için birlikte üretim yapabilecekleri bir ortam sunuyor.

Kültürel Aktarımın En Güzel Yolu: Ortak Deneyim
Bugün el sanatlarının yeniden popülerleştiği alanlardan biri de çocuk atölyeleri. Çünkü bu tür çalışmalar, çocukların sadece sanatsal becerilerini değil, duygusal bağlarını ve özgüvenlerini de besliyor. Yapılan bir araştırmada, geleneksel sanatlarla uğraşan çocukların öz düzenleme becerilerinin daha güçlü olduğu gözlemlenmiş.Bu yüzden “Zamanım yok” demeden önce bir düşünün: Belki haftada sadece bir saat, birlikte bir şey üretmek, çocuğunuzun gelişiminde sandığınızdan çok daha büyük bir iz bırakabilir.

Geçmişin bu ince işçiliğini bugüne taşımak, aslında sadece bir hobi kazandırmak değil; köklerimizle bağ kurmanın, sabır ve emeğin değerini hissettirmenin bir yolu. Çocuğunuza öğreteceğiniz her ilmek, her fırça darbesi ya da her dokunuş, onun zihninde ve kalbinde bir hatıra olarak kalacak. Belki bir gün, kendi çocuğuna ya da çevresindekilere aynı becerileri aktaracak ve bu sessiz zincir hiç kopmayacak. Unutmayın, kültür dediğimiz şey büyük anılardan çok, küçük ve tekrarlanan bu anların toplamıdır. Şimdi size düşen, o ilk düğümü atmak.
Yazar: Uzm. Çocuk Gelişimci Deniz Kaplan
Kaynakça
Güleç, S. & Öncü, E. (2020). Okul öncesi dönemde el sanatları çalışmalarının çocuk gelişimine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
Ergün, G. & Aral, N. (2017). El sanatları ile çocuklarda yaratıcı düşünme becerileri arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
Koçyiğit, S. & Sönmez, Ö. (2018). Sanat temelli öğrenme yaklaşımlarının çocukların öz düzenleme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.